10 vragen over het waterstofexperiment in Hoogeveen
Afgelopen week verscheen er een lijvig rapport over het mogelijk gebruik van Waterstof in nieuwbouwwoningen en bestaande woningen in Hoogeveen. Het rapport was het resultaat van twee jaar onderzoek door maar liefst 22 marktpartijen.
De uitkomst van het onderzoek cumuleerde in een zogenaamde Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse (MKBA) die onderdeel was van het rapport.
Zowel het ontbreken van de bronnen, de merkwaardige rekensystematiek en de uitkomst roepen nogal wat vragen op. Het heeft er enige schijn van dat deze partijen de Waterstof variant er toch even als beste uit willen laten springen.
Omdat er vast een gedegen onderbouwing is bij deze uitkomst is er vast ook iemand van die 22 bedrijven antwoord kan geven op de vragen die het rekenblad oproept heb ik ze hieronder maar eens op een rijtje gezet.
- Waarom wordt dit een MKBA genoemd terwijl er niet wordt gewerkt volgens de regels van een MKBA? Met name het uitzetten van kosten en opbrengsten in de tijd, het meenemen van kapitaallasten, weglaten van belastingen en vervolgens de hele rekensom weer netto-contant maken naar nu ontbreekt. Daarnaast ontbreekt een onderbouwing. Het PBL is inmiddels overgestapt op het begrip Nationale Kosten wat weer wat anders is dan Maatschappelijk Kosten. Lijkt me hier ook beter op zijn plek.
- Waarom worden maar een deel van de ketenkosten meegenomen? Het ontbreken van de bronnen (wind op zee) en omzettingsinstallaties (electrolyzers) maakt juist het grote verschil. Zo zijn er voor de waterstofvariant aanzienlijk meer duurzame bronnen nodig dan voor de hybride of all-electric varianten. Ook de kosten van een electrolyzer zijn bij all-electric niet nodig en bij een hybride variant maar een fractie van een full-waterstof oplossing.
- Waarom is er voor de all-electric varianten zoveel buffering nodig? Over de levensduur van deze technieken is iedere vorm van buffering voor de all-electric varianten toch onnodig omdat het grid fungeert als buffer in combinatie met toenemende elektrificering en gascentrales als achtervang (daarvoor mag in de tijd een opslag aan de kostprijs toegevoegd worden in de MKBA). Ik ben geen expert in groen gas maar bij mijn weten heeft dat spul juist het voordeel dat het na productie direct ingevoed kan worden in het gasnet. Netwerkaanpassingen voor groen gas zijn toch sowieso overbodig?
- Waarom zouden er in een wijk die is gebouwd in 2005 netverzwaringen nodig zijn? Het was in die tijd toch al gebruikelijk om 3×16 of 3×25 Ampère aansluitingen te nemen? Met een 7kW_th Warmtepomp is de piekvraag elektrisch onder de 2kW voor verwarming. Voor tapwater kan die wat hoger zijn maar juist die is prima stuurbaar waardoor er geen overbelasting is voor dit bestaande netwerk. Is er een analyse gemaakt door het netwerkbedrijf en welke pieken zijn daarvoor aangehouden? Kan het zijn dat elektrisch vermogen en thermisch vermogen door elkaar zijn gehaald?
- Waarom kost het in Hoogeveen 1.860 euro om van het gas te gaan? Op de meeste plekken in het land is dat een bedrag van ca. 700 euro waarvan de helft voor rekening komt van de consument en de andere helft wordt gesocialiseerd.
- Dit zijn huizen die rond 2005 zijn gebouwd en dus een label A of A+ zullen hebben. Uitermate geschikt voor een warmtepomp van rond de 7kW (prijs ca. 8.000 euro) waarbij waarschijnlijk alleen enkele radiatoren vervangen moeten worden (prijs ca. 2.500 euro) (als er al geen vloerverwarming in zit). Wellicht dat hier en daar nog wat gedaan moet worden aan kierdichting en de ventilatie. Wat is er dus allemaal in de post van 19.500 euro opgenomen?
- Op basis waarvan wordt er een bedrag van 2.900 euro voor ruimtebeslag opgenomen? Deze woningen zijn vrij nieuw en beschikken waarschijnlijk over een technische ruimte. Een complete warmtepomp met geïntegreerd buffervat komt op de plek van de huidige gasketel te staan en heeft een vloeroppervlak van 70x70cm. Een gasketel heeft een afmeting van 60x30cm waarbij ruimte moet worden vrijgehouden voor onderhoud. Het verlies van 40 cm ruimte in een ruimte die niet als gebruiksruimte is gekwalificeerd levert geen enkele financiële waarde op. Daarnaast kent NEN-2580 geen aftrekposten voor installaties bij het bepalen van oppervlakten.
- De afschrijvingen worden gerekend over 13,2 jaar inclusief de bouwkundige maatregelen en de waardevermindering. Dat is een niet gebruikelijke rekenmethode. Kan die uitgelegd worden?
- In de Start Analyse van PBL (september 2020) over waterstof in de gebouwde omgeving wordt gesproken over prijzen voor waterstof. PBL schat in dat tegen 2030 de prijs zal liggen rond de 3,64 per kg. Omgerekend naar AEQ is dat 1,07 euro. Zetten we daar de opslagen voor de energiebedrijven overheen en alle kosten en belastingen van het huidige aardgas dan resteert een prijs van 2,45 euro per AEQ. Dat veronderstelt dat deze huizen nu een aardgasverbruik hebben van 1.100 / 2,45 euro = 450m3. Klopt dat?
- Er wordt iets geroepen over de emissiekosten. Kunnen die worden onderbouwd? Kan uitgelegd worden hoe het waterstof voor de bovengenoemde prijs (die is gebaseerd op vollasturen van een electrolyzer) volledig CO2 vrij kan worden aangeleverd. Misschien is het nog beter om voor iedere variant de CO2 emissie te berekenen.
Uiteraard breng ik graag mijn kennis in om deze rekensom beter te maken. Ik heb eigenlijk al een zelf een beginnetje gemaakt. 😁
Categorieën
BLOG van de Groep 
Bedankt voor je vragen, maar de meeste zaken die je noemt zijn meegenomen. staan alleen niet in detail in het rapport (MKBA) was nu 4 pagina’s, volledige analyse is meer dan 400 pagina’s. Er is met een WACC gerekend en provinciale duurzaamheidsleningen tarieven. In Nationale kosten zit nu juist geen belasten in. In dit stuk wel. De belastingen worden over de stroomprijs voor elektrolyse gebruikt. Er is gerekend met 15 jaar afschrijving op apparatuur, 25 jaar op gebouw. Netwerken tussen de 30-50 jaar. Voor energieopslag is gerekend met commercieel beschikbare installaties, dus voor stroom Tesla accu systemen. (levensduur beperkt) to.v waterstoftanks of Cavernes. Ook groen gas wordt lokaal of in Caverne opgeslagen. Dat is ook gedaan om het consistent te houden. Alle rendement verliezen zijn meegenomen voor de elektrolyse en stroomnetten. Batterij verliezen zijn niet meegenomen en zal zullen nog toegevoegd worden. 5% verlies in AS/DA voor opslag, 5% verlies in de opslag en weer 5% verlies van DC/AC. Lekstromen accu’s nog niet meegenomen. Teven zullen ook de verwijderkosten van het gasnet en extra afschrijving nog toegevoegd moeten worden als extra kosten voor het WP net en TEA oplossing. Betreft capaciteit is de staat uitgelegd voor 1,4 kW/Huis. er is gerekend met een waterstof prijs over de periode 2021-2036 van € 3,37 euro op basis van alkaline elektrolyse. PBL: komt hoger uit maar gebruikt PEM-elektrolyse en stopt opslag kosten er in. Die zitten echter in de praktijk in de netwerkkosten. Om het moment je van het gas af gaat moet ook de keuken installatie de groepenkast en een extra kabel worden aangelegd naar de keuken. Die kosten zijn ook meegenomen incl. pannenset. Ruimte beslag is bepaald op 1 M2 en bepaald op de waarde van de huizen in betreffende wijk. De Emissie kosten zijn in detail uitgewerkt op basis van uitstoot cijfers op basis van CO2 emissiefactorenlijst en andere bronnen (NOX, PM20, SOx, VOX) enz. en de prijzen komen van NL-overheid, Duitse overheid milieu dienst en UK. Daar komt later dit jaar een publieke publicatie.
Beste Willem, Zoals ik van je gewend ben weet je met heel veel woorden te reageren maar geef je geen antwoord op de essentiële vragen. De meest essentiële betreffen het meenemen van de kosten voor windmolens en electrolyzer en de manier waarop een kg-prijs is omgerekend naar een consumentenprijs. Maar goed, ook op de andere vragen draai je weer om de brei heen. Geef nou eens puntsgewijs een echte reactie. En voeg die berekening waarin alle kosten over 25 jaar zijn uitgezet even toe?
Mooie puntsgewijze uiteenzetting Jan Willem. De reactie van de heer Hazenberg lijkt goede info te bevatten maar vervalt inderdaad een beetje in moeilijke leesbaarheid t.o.v. jou eerder zo mooi puntsgewijs gestelde vragen. Mijnheer Hazenberg: U heeft het wel over een onderbouwend rapport van 400 pagina’s, en daar wordt het interessant maar u deelt nog niet even een snelle link. Is dat omdat die onderbouwing niet openbaar is? Als dit wel openbaar is, deel het dan gaarne want zoiets is soms lastig te vinden helemaal als het zoeken is naar iets wat achteraf niet openbaar gemaakt blijkt. Ik vermoed wel dat het openbaar is want de gemeente is deelgenoot in het onderzoek. En wat is uw functie eigenlijk? Uit uw reactie blijkt bovengemiddelde betrokkenheid bij het rapport maar u zegt daar niets over.
Iedereen in de H2 wereld draait om de feiten heen. Als je een huis dat nu 1.500 m3 gas verbruikt wil verwarmen met groene waterstof heb je daar 409 kg H2 voor nodig. Met 58 kWh per kg H2 (PBL) kom je dan op 23.722 kWh om één huis te verwarmen. Datzelfde huis verwarm je met een lucht/water warmtepomp met 3.857 kWh, met een grondwater warmtepomp met maar 2.455 kWh.
Je kunt dus 6 resp. bijna 10 huizen verwarmen met een warmtepomp tegen maar één met waterstof.
Dan heb ik het nog maar niet over de vele miljarden die 3x zoveel windmolens en electrolyzers kosten.
Dit lijkt, nee het ís milieu criminaliteit.
Met fossiele energie had de mensheid historisch al een geweldige vondst om met hout vuur te kunnen maken en dan in 19e eeuw ook met olie nog meer sociale/culturele mogelijkheden te scheppen, maar de mensen bleven met de ‘rommel’ als CO2 zitten als ook het delven van kolen en olie en gas bereikten hun einde aan eind van 21e eeuw.
Met hernieuwbare energie hadden de mensen aan het begin van de 21e eeuw een set aan technieken ontwikkeld die energie beschikbaar maakten welke ‘gratis’ aan de deur, dak, tuin etc wordt afgeleverd met windkracht, zonnestraling en luchttemperaturen. Inmiddels begrepen de mensen ook dat ‘echt gratis’ alleen maar bestond uit het niet-gebruiken van energie doordat er beter geïsoleerd werd of dat men het OV beter ging gebruiken.
En nu met waterstof is de mens zo dom om eerst de energie aan waterstof moleculen te ‘hechten’ en om die dan weer over tientallen of duizenden kilometers door buizen te vervoeren naar de eindgebruikers, die daar dan weer niet voor willen betalen want zij hebben inmiddels kennis over het ‘gratis’ aanleveren van de energie bij deur, dak en tuin zoals in begin van de 21e eeuw beschikbaar kwam.
Wim Schermer en Jan Tessel jullie hebben helemaal gelijk. En ik hoop dat mensen het doorhebben. Waterstof is een uitkomst voor de zware uitdagingen; (zeer) energie-intensieve processen zoals smeltovens of zwaar transport als er echt geen alternatief meer voorhanden is. Als we dat verkwanselen door ons gek te laten maken door de lobby van de Shells van deze wereld dan zitten we straks met nieuw gebouwde wijken die veel te duur zijn om te verwarmen én oude wijken die nog steeds niet van het gas af zijn. We betalen ons vervolgens scheel aan de multinationals die om genoeg energie te kunnen produceren vervolgens ook aanraden flink meer kerncentrales neer te zetten.
We lopen straks het risico écht ten onder te gaan aan de negatieve aspecten die aan het kapitalisme kleven en ons ook al gebracht hebben bij de klimaatuitdaging die we nu al aan den lijve ondervinden.
Stel
10 windmolens leveren elk 1 kW elektriciteit (10 kW totaal)
Dat vermogen gaat in een electrolyser, dan verlies je ongeveer 30 % dus blijft over 7 kW
Dat vermogen in H2 wordt gecomprimeerd; verlies 10% dus blijft over 6,3 kW
Dat vermogen wordt in een cv-ketel verbrand met rendement 90% dus blijft over 5,7 kW
H2 wordt t.b.v. Hoogeveen straks met een vrachtauto gebracht
naar demonstratieproject Nijstad-Oost transport verlies 0,7 kW ? dus blijft over 5 kW om het huis te verwarmen
Met een Warmtepomp op bodemwisselaar
haal je gerust een SCOP van 5 en is er 1 kW elektriciteit nodig voor het verwarmen van dat zelfde huis; dus 1 windmolen
Dus 1 of 10 windmolens om je huis te verwarmen
waarbij je overigens een groot deel van de elektriciteit op het dak van je huis kunt oogsten met PV-panelen
Ook prettig dat je daarbij ook bijna gratis kunt koelen (hoef je niet een Aircootje van de Gamma op je slaapkamer te plaatsen)
H2 projecten als deze zijn de stuiptrekkingen van de gasmaffia. Helaas lopen veel ondeskundige bestuurders graag in deze polonaise mee en strooien kwistig met miljarden subsidie, om de bevolking opnieuw afhankelijk te maken van deze bedrijfstak.
Veel van de negatieve berichten in de media over warmtepompen, PV-panelen, windmolens, energieopslag (anders dan in H2), elektrische auto’s, en ga zo maar door, komen naar mijn idee voort uit diezelfde bron. Hetzelfde geldt voor al die jubelende sites en pagina’s op sociale media, over waterstof. Echte cijfermatige onderbouwing zie ik daarbij nergens.