De minister heeft het mis

Minister Blok reageerde via zijn woordvoering op de kritiek die afgelopen week is ontstaan over het invoeren van een EPV die het gebruik van fossiel gas toestaat. Alhoewel ik weet dat op een gegeven moment de inhoud er in dit soort discussie niet meer toe doet kan ik niet anders dan vanuit de inhoud reageren.

Er zijn twee denkrichtingen waarlangs de minister zijn voorstel verdedigt. Denkrichtingen waarmee duidelijk wordt dat de minister en een aantal van zijn adviserende ambtenaren nog niet precies begrijpen welke transitieperspectieven Energiesprong heeft gehanteerd de afgelopen jaren. Het lijkt me goed die nog eens voor het voetlicht te brengen.

Hieronder de citaten van Blok met mijn reactie.

“Een nom-woning met gasaansluiting levert ook gigantische besparingen op en is goed voor de concurrentie onder bouwbedrijven.”

De transitieopgave is niet om duurzame oplossingen te laten concurreren met fossiele oplossingen. De bedoeling is ook niet op kleine stappen te laten concurreren met grote stappen. De bedoeling van het Energiesprong programma was om innovaties uit te lokken die bijdragen aan een energie neutrale gebouwde omgeving in 2050. Er is in zowel politieke als wetenschappelijke kringen een grote consensus dat fossiel gas daar niet bij hoort. Gas als transitiebrandstof op gebouwniveau is ook niet wenselijk omdat daarmee de ontwikkeling van gasloze wijken, buurten en straten voor zeker 20 jaar op slot wordt gezet.

Het gaat in deze discussie ook niet over die grote besparing die ook met de gasvariant is te bereiken. Het gaat erom dat de bouwsector moet worden uitgedaagd om een volledig duurzaam alternatief voor fossiele installaties te bedenken. Daar is dat mooie instrument EPV ooit voor bedacht. Om innovaties toe te passen die, notabene, woonlastenneutraal kunnen worden gerealiseerd.

“Zij gaan voor all-electric en deze wet biedt juist mogelijkheid aan meerdere oplossingsrichtingen. Ze krijgen er concurrentie bij, maar dat is goed. Het is aan de markt om uit te vogelen welke oplossing het beste is, het slimste of het goedkoopst.”

Natuurlijk zijn gasoplossingen goedkoper. Als dat niet zo zou zijn dan hadden we het hele innovatietraject niet op hoeven zetten. Dan was het vanzelf gegaan. Het verbranden van gas in een uiterst efficiënte apparaat is echter een vrijwel uitontwikkelde technologie. Een technologie die overigens ook laat zien wat innovaties opleveren. De HR-ketel is de afgelopen 15 jaar meer dan 70% in prijs gedaald en zeker gehalveerd in afmetingen. De technologieën die de Stroomversnellers ontwikkelen staan nog in de kinderschoenen. De belangrijkste industriële partijen hebben de overtuiging dat ze binnen een paar jaar kunnen concurreren met conventionele technologieën.

Het is dus niet aan een opportunistische markt om de keuze te maken tussen gas of duurzame bronnen. Die markt zal in beginsel altijd kiezen voor de goedkope oplossing. Het is aan de minister om de condities te creëren die het aantrekkelijk te maken om te kiezen voor duurzame oplossingen. Het is aan de minister om de condities te creëren die het mogelijk maken om te investeren in innovatie!

Dat de Stroomversnelling zich alleen focust op all-electric is niet waar. Dat is een framing die wordt neergezet door bouwers en adviseurs die het innovatietempo niet kunnen bijbenen. De huidige complexe en centraal georiënteerde energiewetgeving laat echter op dit moment weinig ruimte om andere richtingen te kiezen die voordelig zijn voor zowel huurder, eigenaar als bouwers.

“De kritiek van de Stroomversnelling is volgens Blok vooral geënt op commerciële motieven.

Een laakbaar citaat die ik de minister erg kwalijk neem. We hebben de afgelopen jaren, in zijn opdracht, gewerkt met koplopers die het lef hadden om hun nek uit te steken. Partijen die zijn gegaan voor een ambitie zonder eerst tot op de bodem uit te zoeken of er überhaupt commerciële voordelen uit te halen waren. Dat was ook onmogelijk op dat moment. De combinatie van positieve, samenhangende condities heeft hen het gevoel gegeven hier hun schouders onder te moeten zetten. Er zijn inmiddels partijen die miljoenen hebben afgeschreven om deze innovatieslag van de grond te krijgen. Het is dan erg laag om de belangen van deze partijen af te doen als commerciële motieven. De minister heeft zowel direct als indirect te kennen gegeven de condities te willen creëren om deze beweging succesvol te maken. Het faciliteren van uitontwikkelde technologieën is een treurige miskenning van de inspanningen die deze partijen hebben gedaan de afgelopen jaren!

“De Tweede Kamer heeft de minister eerder namelijk gevraagd of ook labelsprongen in aanmerking kunnen komen voor de energieprestatievergoeding. Dan heb je altijd te maken met woningen die op het aardgas zijn aangesloten”

 Dit is dus exact de reden waarom het niet slim is om de EPV in te zetten voor labelsprongen. Voor labelsprongen zijn voldoende stimuleringsinstrumenten in de markt. Daarnaast zou het domweg de standaard ambitie moeten zijn voor corporaties die hun woningvoorraad aanpakken. Niet eens heel veel duurder dan een standaard renovatie omdat veel ingrepen van rechtswege moeten worden uitgevoerd (bouwbesluit) en bouwers ook niet hebben stilgezeten als het gaat om slimmere en goedkopere renovatieoplossingen.

Er zijn de afgelopen jaren en er worden de komende jaren tientallen miljoenen euro’s gestoken in het aanjagen van besparingen met kleine stappen. Allemaal vanuit de gedachte dat die grote sprongen berusten op wishful thinking en niet gewild zijn bij de consument. Ik zal u uit een droom helpen: ook de kleine stappen willen mensen niet en ook de gedachte dat we met kleine stappen ooit de doelen gaan halen berusten op wishful thinking. We kunnen dus beter gaan proberen om die grote stappen aan te jagen. Op dit moment is er slechts één instrumentje wat dat doet. Eén instrumentje waar we drie jaar op hebben moeten wachten. Het is een gotspe dat die op het moment van verschijnen wordt gekaapt door gaslobbyisten, de label-stap-markt, de achterblijvers en dubbele agenda’s van brancheorganisaties.

Op dit moment concurreert een label B-renovatie absoluut met een NOM-renovatie. Die concurrentie is er alleen door het bestaan van de EPV. Met een EPV voor labelstappen is die concurrentie weg en bestaat er geen incentive meer om die grote stap te zetten. En die grote stappen hebben we nou juist nodig om de klimaatdoelstellingen te realiseren. De EPV als innovatiemotor is daar onlosmakelijk mee verbonden.

Lees hier een fundamentelere onderbouwing van mijn visie op dit onderwerp