Pseudo-Innovatie

Column Cobouw nr 6 11 juni 2014

Afgelopen vrijdag was ik bij een bijeenkomst waar mensen passievol hun spraakmakende projecten presenteerden. In het panel dat volgde, werd mij duidelijk dat er over al die aaibare projecten niets meer dan goeds gezegd mag worden.

Woonboten die een nieuwe functie krijgen op het land, een fraai ontworpen zonnepaviljoen of tuintjes op daken, om er maar een paar te noemen. Op zich niks op tegen natuurlijk. Vooral mee doorgaan als je er een boterham mee kunt verdienen.

Ik stelde alleen de vraag of al dat leuks, die lovebaby’s, ons niet afleiden van de dingen waar het echt over zou moeten gaan. O ja, ongetwijfeld dragen ze bij aan de noodzakelijk inspiratie. Maar de vertaling naar opschaalbare perspectieven die de transitievragen van morgen en overmorgen oplossen, zag ik maar beperkt. Datzelfde geldt voor al die innovaties waar we als kippen zonder kop achteraan rennen. Zoals een weg van zonnepanelen, een grachtenpand van 3D-geprinte plastic legoblokken of die aaibare solar-tafel die van de DGBC afgelopen week een prijs kreeg in plaats van een vanuit transitieperspectief veel waardevollere innovatie als de WarmteWinMuur.

Kritische noten plaatsen bij innovaties is gevaarlijk. Het is in mijn kring ook een beetje taboe. Want uit iedere innovatie kan toch iets moois voortkomen. Je bent al snel zo’n idioot die alleen maar roept waarom dingen niet kunnen. Je slaat innovatie dood. Maar is nou alles innovatie? Vaak zijn het dromen waarvan het businessmodel bij een beetje doordenken al snel kansloos is. Opschaalbaarheid, maatschappelijk nut en een realistisch businessmodel lijken mij drie mooie criteria om het nut van ‘leuke’ projecten en kansrijke innovaties te duiden. En ja, daarvoor moet je experimenteren. Maar op het moment dat het experiment start, is vaak al veel te zeggen over die drie criteria. Pseudo-innovaties zijn herkenbaar. Let’s focus!