De architect kies je niet op laagste prijs

Afgelopen week was ik met een groep mensen op reis in China. In die groep zaten ook een aantal architecten. Een van hen ontving tijdens de reis het bericht een flinke klus te zijn misgelopen. Ze hadden de beste visie, het meest aansprekende plan van aanpak maar de hoogste prijs. De prijs was bepalend. Ik verbaasde mij daar over. Het blijkt echter een gangbare praktijk te zijn.

Het kiezen van een architect is zo’n beetje het belangrijkste besluit dat een opdrachtgever neemt. De architect bepaalt in belangrijke mate de esthetische en gebruikskwaliteit van het gebouw. Het is daarom belangrijk te weten of de visie van de architect past bij de visie van je bedrijf of jouw idee van woonplezier. Daarnaast worden zowel de bouw- als exploitatiekosten voor het grootste deel bepaald door de keuzes die door de designer worden gemaakt. De kosten die je denkt uit te sparen door te kiezen voor de laagste prijs, kunnen straks in een veelvoud terugkomen dankzij de onjuiste en onzorgvuldige keuzes die je nu maakt. Daarnaast kan gerekend worden op een onplezierig bouwproces. Door louter op kosten te focussen, wordt het architectenbureau gedwongen de meest minimale inspanningen te verrichten. Dat zal leiden tot veel discussie en gedoe.

Nou is bovenstaande bouwpraktijk per definitie niet eentje die ik aanhang. De grootste systeemfout in het twintigste eeuwse bouwproces is de scheiding tussen design, engineering, uitvoering en exploitatie. De kans is groot dat de opdrachtgever hierboven wordt geadviseerd door een bouwmanager. Een beroepsgroep die er juist baat bij heeft deze praktijk in stand te houden en het onderlinge wantrouwen tussen bouwpartijen te cultiveren. Stel je eens voor dat ze overbodig worden.

In de toekomst zal design voor zeker 60% van de gebouwen onderdeel zijn van het aanbod dat een volwassen bouwindustrie gaat leveren. De andere 20% is het huis, tuin en keukenwerk. Het bestaat uit duur maatwerk dat alleen is weggelegd voor mensen met een dikke portemonnee, en dat wordt uitgevoerd door gespecialiseerde kleinschalige bouwpartijen. Daarnaast hebben we de categorie ‘special projects’. Dit zijn gebouwen met specifieke functies of een bijzondere ontwerpopgave. Designers maken daarbij gebruik van de componenten die de samenwerkende partijen van de toeleverende industrie in toenemende mate kunnen leveren.

Wat is binnen dit prespectief de toekomst van het architectenbureau ? Sommige architecten zullen zich specialiseren in één van de 20% categorieën. Andere bureaus zullen de combinatie gaan maken van design, innovatie en stedelijke planning. Want architectuur is natuurlijk veel meer dan dat ene gebouw. Zij zullen de partijen worden die worden ingehuurd door de bouwindustrie om een nieuw aanbod te ontwikkelen dat passend is bij de klanten van morgen en overmorgen. Zij kunnen spelen met dit aanbod als het gaat om de inpassing daarvan in stedebouwkundige plannen. Want de scheiding tussen stedebouw en architectuur is al net zo’n gekunsteld idee als de eerder genoemde scheiding tussen ontwerp en uitvoering. Zij zullen ook de partijen zijn die de kiem leggen voor nieuwe innovaties binnen de bouwindustrie. Designbureaus met eigen innovatielabs zullen niet alleen nationaal maar ook internationaal gaan werken aan vraagstukken die niet meer los van elkaar kunnen worden gezien. Denk daarbij bijvoorbeeld aan zaken als grondstofgebruik, energie, mobiliteit, gezondheidszorg, en vergrijzing. Daarnaast zie je op dit moment al bureaus die compleet nieuwe verdienmodellen ontwikkelen. Ik denk daarbij aan KAW die in korte tijd het Reimarkt concept ontwikkelde. Een plek waar klanten de renovatie van hun huis kunnen kopen als één one-stop-shop oplossing.

Deze bureaus zullen echter nooit hun afhankelijkheid van de bouwindustrie uit het oog verliezen. Zij zijn verbonden met, afhankelijk van en zich bewust van de maakbaarheid en de garanties die een volwassen bouwindustrie zal gaan leveren aan haar klanten. Betere spullen voor lagere prijzen met gegarandeerde prestaties, het is en blijft een uitdaging voor alle partijen die de klant zijn ultieme woon-/werkplezier gunnen     uit het oog verliezen. Zij zijn verbonden, afhankelijk en bewust van de maakbaarheid en de garanties die een volwassen bouwindustrie moet gaan leveren aan haar klanten. Betere spullen voor lagere prijzen met gegarandeerde prestaties, het blijft een uitdaging voor alle partijen die de klant het ultieme woon-/werkplezier gunnen.