Boodschap Jan Terlouw bij de uitreiking van de EnergieSprong prijs voor Corporaties

De GlazenhuisPrijs 2011 kende net als in 2010 een themaprijs rondom duurzaamheid. Door de SEV was daar ook de EnergieSprong prijs aan toegevoegd. Dat was vooral gedaan omdat uit de analyse van het voorgaande jaar bleek dat een goede rapportage over “duurzaamheid” niet automatisch betekende dat de juiste ingrepen worden gedaan vanuit het perspectief van de lange termijn.
Op dit moment wordt duurzaamheid door corporaties grotendeels vertaald naar de energieprestaties van de woningen. Wat Jan Terlouw, de voorzitter van de jury, betreft ligt daar dan ook in eerste instantie de grootste opgave voor de corporaties.
Wat volgens de juryvoorzitter veelal ontbreekt is een toekomstvisie op de woningvoorraad. Een goede rapportage over de manier waarop energie wordt bespaart of labelstappen worden gemaakt zegt niets over de manier waarop men aansluit bij de noodzakelijke stappen van de energietransitie. En daar ligt wel de kern van de problematiek. Woningen staan gemiddeld 120 jaar in Nederland. Dat betekend dat een groot deel van de voorraad aanzienlijk langer mee moet dan corporaties nu voorzien. Het is vanuit die optiek belangrijk om te constateren dat 95% van de huidige voorraad er in 2050 ook nog zal staan. Echter wel in een energieneutrale staat willen we de noodzakelijke ambities waarmaken. Om dat te bereiken moet de renovatieopgave niet bestaan uit de “laag-hangend-fruit” maatregelen. Mochten er corporaties zijn die de trigger niet voelen vanuit ecologisch perspectief dan zijn er nog twee belangrijke redenen om goed naar de toekomst van de woningvoorraad te kijken.

Betaalbaarheid
De betaalbaarheid van de voorraad komt de komende jaren steeds meer onder druk te staan. Met name de laagste inkomens die in het slechtste deel van de voorraad wonen zullen daar de wrange vruchten van plukken. Het is een primaire taak van de corporatie om de woningen betaalbaar te houden voor de laagste inkomens. Woonlastenonderzoeken in Tilburg en Breda laten zien dat zelfs in woningen met groen labels de woonquote over 15 jaar nog onaanvaardbaar hoog is. De discussie over de rol van de corporaties over de betaalbaarheid van de voorraad is eigenlijk nog maar recent gestart, opvallend is dat het onderdeel energie daar tot nu geen enkele rol in speelt, het gaat verbazingwekkend genoeg enkel over de huren. Mocht de betaalbaarheid vanuit sociaal perspectief geen rol spelen dan kan betaalbaarheid ook een economisch motief zijn. De auto-industrie laat dit mooi zien door massaal op de elektrische auto te duiken, ondermeer omdat ze voorzien dat fossiele brandstoffen op termijn onbetaalbaar dreigen te worden voor haar klanten…en dan verkopen ze geen auto’s meer.

Waardeontwikkeling
Daarnaast is waardeontwikkeling van de voorraad van belang voor de continuïteit van de organisatie. Over enkele jaren zullen niet-duurzame woningen lager gewaardeerd worden wat gevolgen heeft voor zowel de huur- als koopprijzen.
Uiteraard zijn er ook vele ja-maars te benoemen. Vaak gaat het dan om de financiële beperkingen van de corporatie. Vanuit EnergieSprong is men volop bezig om die belemmeringen om te zetten in stimulansen en kansen. Ze proberen de condities te scheppen waarbinnen de grote sprongen juist beter renderen. Overigens vermoeden zij ook dat veel van de genoemde financiële beperkingen voortkomen uit percepties die worden gecreëerd door de huidige crisisachtige sfeer. Inkomsten uit huren zijn redelijk stabiel. Het zijn vooral de corporaties die hebben moeten afboeken op tegenvallende projectontwikkelingsresultaten die het lastig hebben. Het gaat echter ook over prioriteiten. Een groot deel van de opgave die men denkt te moeten realiseren in nieuwbouw kan ook in de bestaande voorraad gerealiseerd worden…voor aanmerkelijk lagere kosten.

Winnaars
De genomineerden hebben laten zien dat het kan. Zij leveren een aanzet om groter sprongen te maken. 
Ze vertrekken vanuit een duidelijk perspectief op de toekomst van de voorraad. Ze hebben nagedacht over hoe die voorraad er uit zal zien over pakweg 20 tot 30 jaar. Zij experimenten met strategie. De focus ligt op het betaalbaar houden van wonen en de invloed van duurzaamheid op de waardeontwikkeling van haar voorraad. 
De experimenten lukken ondermeer door de klant niet te vergeten bij de opgave.
De drie partijen die zich koploper mogen noemen zijn De Woonplaats, QuaWonen en TBV. De laatstgenoemde is als prijswinnaar uitgeroepen.