CO2 en TCO BEREKENING GAS vs ALL-ELECTRIC
Een tijdje geleden heb ik hier een excel rekenblad geplaatst waarin het energiegebruik van een NOM all-electric woning wordt vergeleken met een NOM gasvariant. Daar is vol op gereageerd de afgelopen periode. Naar aanleiding van die reacties zijn een aantal aanpassingen gerealiseerd.
Op 14 november kwam Remeha met een reactie op dit rekenblad. Het commentaar van Remha heb ik van een voorlopig commentaar voorzien. Voorlopig omdat ik nog vragen bij diverse experts heb uitstaan. De tekst zal dus nog aangepast gaan worden.
De reactie van Remeha is cursief gedrukt. Mijn reactie is in rood.
We hebben de reacties bekeken. De conclusie verandert echter daarmee niet: de “All electric” benadering bespaart geen CO2.
Het is een onprettige en enigszins stuitende framing om steeds te zeggen dat een NOM-all-electric geen CO2 bespaart. Dat is onjuist. We hebben alleen een meningsverschil over de hoeveelheid en wat het verschil is met een NOM-gas variant.
In de discussie worden we benoemd als de ‘tegenstander’, terwijl we beide streven om hetzelfde doel te behalen: CO2-reductie. We pleiten alleen voor het gebruik van de juiste cijfers om een zuivere uitkomst weer te geven en weigeren naar een gewenste uitkomst toe te rekenen.
Volgens mij zijn we niet bezig met het behalen van hetzelfde doel. Ik heb de lange termijn voor ogen en handel vanuit transitieperspectief. U handelt vanuit het nu en probeert aan te tonen dat een NOM-gas woning op dit moment meer CO2 bespaart dan een NOM-all-electric woning. Daarnaast heb ik geen belang en heeft u een nadrukkelijk kortetermijnbelang bij het in stand houden van een gasinfrastructuur. Ik reken ruim (te ruim volgens velen) en u rekent over het randje zoals we verderop zullen zien.
In de reactie gepost door dhr. Van der Groep staan echter enkele fouten.
Er wordt vanuit gegaan dat de warmtevraag van tapwater in beide situaties, dus zowel voor NOM-woning op all electric als NOM-woning op gas, verschillend is. Deze veronderstelling is onjuist. Beide concepten maken namelijk gebruik van zonlicht voor een deel van het tapwater.
Ik begrijp dus dat u gebruik maakt van een zon-thermische energiebron. Die hebben we niet meegenomen in de rekensom. Graag ontvang ik daarvan de gegevens zodat we deze zowel energetisch als qua businesscase (investering, onderhoud en Total Costs of Ownership) kunnen doorrekenen. De ervaring leert dat deze er niet bijzonder gunstig uit komt met betrekking tot investering en instandhouding.
Cijfermatige onjuistheden:
Er wordt gesproken over een SPF van 3,5, maar er wordt gerekend met 3,6.
Deze is aangepast naar 3,5
De rendementen van de ketels worden onrealistisch laag ingezet. In de reactie wordt namelijk gerekend met 95% en 65%. In werkelijkheid is dat 107% en 90% (hi). Hiervoor is inmiddels meer dan voldoende bewijslast (Gaskeur certificaten). De energie inhoud van gas wordt in de berekening ook als Hi aangenomen, daarom dienen bijbehorende rendementen dat dus ook te zijn.
Ik stel voor dat we uw productkaarten aanlevert waarop de SPF’s staan vermeld vastgesteld conform NEN7120. Ik weet dat die rendementen afwijken bij verschillende warmtevragen. Dus bij een woning met een hele lage warmtevraag ben ik vooralsnog maar even uitgegaan van 80% voor water en 99% voor warmte. Na aanleveren van uw productkaarten kunnen we dat nog verfijnen. Een correctiefactor voor het gebruik van hulpenergie van 1% lijkt ook voor de hand te liggen. We moeten tenslotte zuiver blijven. Verder zou ik ook wel van u willen weten wat u durft te garanderen aan gasverbruik. De bedoeling van de EPV is namelijk dat er keiharde garanties komen voor de bewoner en de woningcorporatie. Wat de prestaties volgens de normen zou kunnen zijn is in die eigenlijk volomen irrelevant.
Er wordt gerekend met een integrale CO2-uitstoot, dat is gezien de momenten dat stroom van het net wordt gehaald niet correct.
Dat is een merkwaardige stelling. U suggereert hier namelijk dat het produceren van elektriciteit in de winter op een minder duurzame manier plaatsvindt dan in de zomer. Dat is echter een onhoudbare stelling. In Nederland zijn windmolens en biomassa de grootste bron van duurzame energie. Van windenergie wordt het meeste opgewekt in de winter. Daarnaast wordt er in winter ook meer elektriciteit geproduceerd door de inzet van gascentrales en WKK’s. De bijstook van “biobrandstoffen” is zomer en winter gelijk. Dus ik zie geen enkel argument die uw bewering staaft. Wellicht heeft u ergens grafieken of tabellen die ik niet ken.
Principiële onjuistheden:
Het feit dat de PEF geen constante is. In de praktijk is deze factor variabel over het jaar. Het is onjuist om met een gemiddelde te rekenen, want de warmtevraag is niet gelijkmatig verdeeld. Het is wel mogelijk om met een naar energie gewogen gemiddelde te rekenen.
De PEF factor is in de winter het meest gunstig. Het rekenen met een gemiddelde lijkt me dus allerzins redelijk. De gemiddelde PEF factor is om moverende reden door het ministerie van EZ en BZK vastgesteld op 2,14. Het lijkt erop dat u probeert om de all-electric variant de meest ongunstige factoren toe te schuiven. Dat lijkt dus wel degelijk op ergens naar toe willen rekenen.
Er wordt gerekend met een constante CO2-uitstoot per kWh, dat is voor gas correct maar voor elektriciteit niet. Juist wanneer de elektriciteit van het net wordt gehaald, is deze elektriciteit het meest vervuilend.
Ook hier gaat u ervan uit dat de energiemix in de zomer duurzamer is dan in de winter. Dat is onjuist zoals ik hierboven al aantoonde. Verder zou ik u ook nog willen wijzen op de onjuiste CO2 factor van gas. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de uitstoot van CO2 en CH4 bij het winnen van gas niet meegenomen wordt in die conversiefactoren. Zullen we dat in deze sommen wel doen?
De aanname dat 50% van het tapwater door zonlicht wordt ingevuld: s ‘zomers alles en s ‘winters niets.
Dat is inderdaad te weinig. Onderstaande grafieken tonen aan dat het eigenlijk 8 maanden is waarop warm water niet door stroom uit het net wordt verwarmd. Daarnaast ziet u in hetzelfde plaatje ook dat er in de winter nog stroom wordt opgewekt. Omdat we nu toch de puntjes op de ‘i’ aan het zetten zijn neem ik die ook maar even mee in de rekensommen.
Hierboven en hiernaast ziet u de meetresultaten van een aantal NOM-woningen over het jaar 2016. Daarin wordt duidelijk gemaakt hoeveel elektriciteit er wordt opgewekt (groen) en hoeveel de WP gebruikt (rood) voor verwarming. Door slimme softwaresturing wordt vrijwel alle opgewekte energie direct ingezet voor het laten draaien van de WP.
We hebben dus, zoals wordt gesuggereerd, geen fout in het rekenblad laten zitten. (die is door mijzelf inmiddels aangepast). Wel zitten er enkele onvolkomenheden in het door dhr. Van der Groep geplaatste rekenblad. We hebben de berekening dus even voor deze gelegenheid nieuw opgezet.
Wanneer we de genoemde cijfermatige punten meenemen, zijn de uitkomsten exact zoals we die gepost hebben: “All electric” bespaart dus geen CO2.
Sterker nog, uit de berekeningen gemaakt voor deze discussie blijkt inmiddels dat een NOM-woning op all electric zorgt voor meer CO2-uitstoot.
Indien de principiële onjuistheden worden meegenomen, dan wordt de uitkomst alleen nog maar erger.
Die mening deel ik helaas niet. U schuift de meest ongunstige factoren naar all-electric en rekent uzelf rijk met eigen veronderstellingen en aannames die weinig fundamant kennen. De aanpassingen (check hier) maken het verschil er niet kleiner op zoals onderstaande tabel laat zien. Ook financieel gezien een volkomen onhoudbaar verhaal overigens.
Ook financieel gezien is het gebruik van een gasketels overigens een volkomen onhoudbaar verhaal.
Verder is deze hele discussie ook niet zo relevant omdat het transitieperspectief niet gaat over het nu maar over de toekomst van het energiesysteem. Ik heb hier al aangetoond dat uw stellingname met betrekking tot de toekomst van gas volkomen onhoudbaar zijn.
Check ook:
Categorieën
BLOG van de Groep 
Salderen heb je al afgeschaft in deze berekening?
Nee, maar de gaswoning moet verplicht een hoeveelheid kWh zonne-energie opwekken volgens de AmvB. Die energie is (gemiddeld) niet nodig voor verwarming, warm water of huishoudelijk verbruik. Dus wordt het ook niet meer uit het net gehaald en dus wordt het afgerekend tegen “handelstarief”.
Hoi Jan Willem,
Ik kan de rekenwijze volgen en snap hoe je bij de resultaten komt. Er zijn echter twee parameters waar ik nog niet zo’n beeld bij heb en waarvan ik verwacht dat corporaties en aanbieders die snel ter discussie zouden kunnen stellen:
1. De EPV van € 1,10 voor de gasoplossing t.o.v. € 1,40 voor de all electric variant. Is dit een aanname, of heeft BZK al een richtbedrag gekozen en bijvoorbeeld een aparte tabel voor gasoplossingen gemaakt?
2. De onderhoudskosten voor de warmtepomp. Ik hoor in de markt dat naast de hogere aanschafkosten ook het onderhoud aan een warmtepomp (vooral de Lucht-water WP) aanzienlijk duurder uitpakt dan onderhoud aan een CV-ketel. In jouw rekenwijze is dit juist precies andersom. Waar heeft dat mee te maken? Zit de markt er helemaal naast, of is het onderhoudsbedrag voor de WP een bedrag dat slechts op termijn haalbaar is?
Kun je me misschien meenemen in de gedachtegang / gegevens die ten grondslag liggen aan deze aannames?
Hoi Sean,
Die tabel is al gemaakt inderdaad door BZK .. zie consultatieversie van het aanvullende bestuursbesluit.
Het onderhoud van een WP is echt lager. Een c.v. Ketel moet ieder jaar gereinigd worden. De WP kun je vergelijken met je koelkast. Hoeveel onderhoud heb je daaraan? Wij rekenen met 1 x per 3 jaar een service bezoek. Dat bezoek is het duurste onderdeel .. mijn particuliere installateur rekent daar bijna 200 euro voor per jaar. Verder ga ik er mbt vervanging wel vanuit dat de gasketel in de toekomst wordt vervangen door een WP. Maar die is dan al een stuk goedkoper ingerekend.
Gr jw
Compliment voor het delen van de berekening. Dat onderhoud voor de LWP vroeg ik mij ook af. Een koelkast staat binnen, de condensor van de LWP buiten. En net zoals de airco van een auto twijfel ik of ie 10 jaar stand houdt. Invriezen in de winter en geluid kunnen ook problematisch zijn. Alles hangt af van goede selectie
Ik vermoed dat je het belang van zonne-energie onderschat wanneer je suggereert dat de energiemix in de winter even duurzaam is als die in de zomer.
Zon is jaarlijks goed voor 2.2 TWh, wind voor 9.9 TWh. Quasi de volledige zonneproductie wordt geleverd tussen april en september. Quasi niets van november tot februari.
Ik erken dat er wat meer wind is in de winter, maar niet van die aard om 2 TWh goed te maken. Dus volgens mij is elektriciteit echt wel significant minder duurzaam net wanneer er verwarmd moet worden en a fortiori wanneer het rendement van de warmtepomp het laagste ligt.
Ik zou ook biomassa niet teveel rekenen als een duurzame bron van energie. Daar is heel wat discussie over.